Κατανοώντας την ευαισθησία του παιδιού για τάξη στο περιβάλλον:
Βιβλιοθήκη σε μικρούς χώρους
Για τη μέθοδο «Μοντεσσόρι στο σπίτι», γράφει η μοντεσσοριανή παιδαγωγός Ζήγκου Γεωργία*
«Φαίνεται σε αυτό το στάδιο ένα ιδιαίτερο και ζωτικής σημασίας ζήτημα: τα πάντα στο περιβάλλον του παιδιού πρέπει να διατηρούνται στη συνηθισμένη τους θέση και οι ενέργειες της ημέρας πρέπει να εκτελούνται με τη συνηθισμένη ρουτίνα τους»
Μαρία Μοντεσσόρι
Ένα καλά οργανωμένο περιβάλλον, όχι μόνο προάγει την αίσθηση ηρεμίας και αρμονίας, αλλά υποστηρίζει και τις φυσικές τάσεις του παιδιού προς εξερεύνηση και μάθηση.
Σκεφτείτε τον εαυτό σας: ξυπνάτε το πρωί και βρίσκετε την αγαπημένη σας κούπα πάντα στο ίδιο σημείο. Φτιάχνετε τον καφέ σας και ξεκινάει η μέρα σας! Αν δεν είναι εκεί όμως; Αρχικά σας δημιουργείται ένας μικρός εκνευρισμός! Ωστόσο, είστε ενήλικες και μπορείτε να το διαχειριστείτε. Το παιδί που αναζητάει τα αντικείμενά του και δεν τα βρίσκει, συνήθως εκφράζει τον εκνευρισμό του με γκρίνια και θυμό. Η Μαρία Μοντεσσόρι αναγνώρισε από πολύ νωρίς την ευαισθησία του παιδιού για τάξη στο περιβάλλον και τη συμπεριέλαβε στην παιδαγωγική της μέθοδο.
Τι σημαίνει για το παιδί τάξη στο περιβάλλον;
Το παιδί από την εμβρυική ζωή κιόλας αρχίζει να χτίζει σταθερά σημεία αναφοράς. Αυτά θα το κάνουν να αισθανθεί ασφάλεια βγαίνοντας στον κόσμο μας. Η φωνή της μητέρας, οι χτύποι της καρδιάς της και ο ρυθμός της αναπνοής της είναι μερικά από αυτά. Όταν βγει από την κοιλιά, τότε ερχόμενο σε επαφή ξανά με αυτά τα σημεία αναφοράς νιώθει ασφάλεια και ηρεμία. Αυτό σημαίνει τάξη για το παιδί: τα σταθερά σημεία αναφοράς που μπορούν να είναι είτε άυλα είτε υλικά. Μεγαλώνοντας έχει ανάγκη να χτίζει συνεχώς νέα σημεία αναφοράς τα οποία είναι σταθερά και του προσφέρουν σιγουριά και γαλήνη.
Σταθερά σημεία αναφοράς μπορεί να είναι:
Τα έπιπλα και τα αντικείμενα που αφορούν το παιδί
Τα έπιπλα και τα αντικείμενα του παιδιού πρέπει να ακολουθούν τον κανόνα «Καθετί βρίσκεται σε συγκεκριμένο σημείο και υπάρχει ένα σημείο για το καθετί!»
Οι ρουτίνες που εφαρμόζονται
Οι ρουτίνες είναι σημαντικό να εφαρμόζονται και να μην αποκλίνουν σε μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα, ένα παιδί που συνηθίζει ότι κάνει μπάνιο και έπειτα πηγαίνει για ύπνο νιώθει σιγουριά. Μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί στο άμεσο μέλλον του και νιώθει και το ίδιο κυρίαρχος του εαυτού του.
Η συνέπεια στη συμπεριφορά των κύριων φροντιστών του
Η σταθερότητα στη συμπεριφορά δημιουργεί ένα αίσθημα ηρεμίας στο παιδί. Σταθερότητα στη συμπεριφορά εννοούμε ότι ο ενήλικας θα είναι συνεπής στα λόγια του, αλλά επίσης ότι δεν θα έχει έντονες εκρήξεις.
Πώς μπορώ να δημιουργήσω τάξη όταν έχω μικρό χώρο;
Ένας τρόπος για να δημιουργήσετε τάξη σε μικρό χώρο είναι να έχετε μια μικρή βιβλιοθήκη στο δωμάτιο του παιδιού. Μια μικρή βιβλιοθήκη μπορεί να αποτελείται από λίγα βιβλία που είναι αναπτυξιακά κατάλληλα για την ηλικία και τα ενδιαφέροντά του. Τα βιβλία πρέπει να εκτίθενται με τρόπο που να είναι εύκολα προσβάσιμα στο παιδί, όπως σε χαμηλά ράφια και τα εξώφυλλα να κοιτούν προς τα έξω. Μπορεί ακόμα να αποτελέσει μέρος για αποθήκευση παιχνιδιών.
Η επιτοίχια βιβλιοθήκη Natood είναι σχεδιασμένη ακόμα και για τους πιο περιορισμένους χώρους.
- Καταλαμβάνει λίγο χώρο και μπορεί να τοποθετηθεί σε στενούς διαδρόμους ή πίσω από πόρτες.
- Ακολουθεί την ανάπτυξη του παιδιού καθώς το μικρό παιδί που μπουσουλάει μπορεί να πιάσει τα πρώτα του παραμύθια από το κάτω ράφι, έπειτα μπορεί να πιαστεί και να σηκωθεί για να πάρει κάτι από το ψηλότερο ράφι*, μέχρι που θα περπατήσει και θα ελευθερωθούν τα χέρια του για να πάρει από οποιοδήποτε ύψος επιθυμεί.
- Οι ξύλινες ράβδοι κρατούν τα βιβλία στη θέση τους και επιτρέπουν την τοποθέτηση των βιβλίων με τα εξώφυλλα προς τα έξω.
- Διαθέτει στρογγυλεμένες γωνίες για μέγιστη ασφάλεια.
* Σε αυτή την περίπτωση προτείνεται κάρφωμα στον τοίχο.
Τροχήλατη περιστρεφόμενη Βιβλιοθήκη Natood
Η τροχήλατη περιστρεφόμενη Βιβλιοθήκη Natood είναι ιδανική για να μεταφέρεται σε οποιοδήποτε σημείο ενός μικρού χώρου.
- Δίνει τη δυνατότητα περιστροφής εξοικονομώντας χώρο.
- Τα ροδάκια με φρένο στο κάτω μέρος και η στιβαρή της κατασκευή είναι κατάλληλα για το μικρό παιδί που μπουσουλάει και θέλει να πιάσει ότι επιθυμεί από τα κάτω ράφια, για το παιδί που μόλις περπάτησε και θέλει να πιαστεί και να στηριχτεί με ασφάλεια αλλά και για το μεγαλύτερο παιδί που θέλει να τη μεταφέρει αυτόνομα στον χώρο.
- Τα ράφια στο εσωτερικό επιτρέπουν την αποθήκευση βιβλίων ή παιχνιδιών, ενώ τα εξωτερικά επιτρέπουν την τοποθέτηση αγαπημένων παραμυθιών.
- Διαθέτει στρογγυλεμένες γωνίες για μέγιστη ασφάλεια.
Οφέλη από τη χρήση βιβλιοθήκης στο περιβάλλον του παιδιού
Η ύπαρξη μιας μικρής βιβλιοθήκης στο δωμάτιο ενός παιδιού εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς. Πρώτον, προωθεί την αγάπη για το διάβασμα και την περιέργεια για τον κόσμο. Τα παιδιά που εκτίθενται σε βιβλία σε μικρή ηλικία έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ισχυρές δεξιότητες ανάγνωσης και δια βίου αγάπη για τη μάθηση.
Δεύτερον, μια μικρή βιβλιοθήκη ενθαρρύνει την ανεξαρτησία και την αυτοκατεύθυνση. Όταν τα βιβλία είναι εύκολα προσβάσιμα στο παιδί, μπορεί να επιλέξει να τα κοιτάξει όποτε θέλει, χωρίς να χρειάζεται να ζητήσει βοήθεια. Αυτό καλλιεργεί την αίσθηση της αυτονομίας και δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να αναλάβει τη δική του μάθηση.
Τέλος, μια μικρή βιβλιοθήκη στο δωμάτιο του παιδιού μπορεί να προωθήσει την τάξη και την οργάνωση. Όταν τα βιβλία εκτίθενται σε ένα συγκεκριμένο μέρος, το παιδί μαθαίνει να συνδέει αυτό το μέρος με το διάβασμα και μπορεί να αναπτύξει μια αίσθηση ευθύνης για τη διατήρηση της τάξης του περιβάλλοντός του.
Συνολικά, η ύπαρξη μιας μικρής βιβλιοθήκης στο δωμάτιο ενός παιδιού είναι ένας απλός αλλά αποτελεσματικός τρόπος για να προωθήσετε την τάξη και την οργάνωση, καθώς και την αγάπη για το διάβασμα και την αίσθηση της ανεξαρτησίας.
Όπως καθοδηγεί η Μαρία Μοντεσσόρι: είναι ευθύνη μας να δημιουργήσουμε περιβάλλοντα που υποστηρίζουν τις φυσικές τάσεις του παιδιού και το ενθαρρύνουν να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.
Ζήγκου Γεωργία
Montessori assistant to Infancy 0-3, AMI
Montessori assistant teacher 3-6, AMI
Msc “Φυσικές επιστήμες στην εκπαίδευση”, ΕΚΠΑ
Εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ΕΚΠΑ
Email: zigougwgw@hotmail.com
Founder: montessoraki
Instagram: montessoraki_