Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να αναπτυχθεί «σωστά»; 3 απλοί τρόποι για αρμονία στη ζωή του παιδιού.
Για τη μέθοδο «Μοντεσσόρι στο σπίτι», γράφει η μοντεσσοριανή παιδαγωγός Ζήγκου Γεωργία*
«Αν δημιουργήσουμε μέσα στο σπίτι μας ένα περιβάλλον για το παιδί που να ταιριάζει στο μέγεθός του, στις δυνάμεις του και στις ψυχικές ικανότητές του, αν το αφήσουμε να ζήσει ελεύθερα, θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα προς τη λύση του προβλήματος της εκπαίδευσης γενικότερα, θα έχουμε προσφέρει στο παιδί ένα δικό του περιβάλλον», Μαρία Μοντεσσόρι
Το ξεκίνημα της συμβιωτικής ζωής με το παιδί μπορεί να είναι συναρπαστικό! Αλλά με τόσες νέες προκλήσεις που περιλαμβάνει, πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι κάνουμε το σωστό; Αρχικά, να αναφέρουμε ότι ο κάθε γονέας κάνει το καλύτερο που μπορεί για το παιδί του ενστικτωδώς. Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να δώσει επιπλέον πληροφορίες για την ανάπτυξη του παιδιού. Για να κατανοήσουμε τον τρόπο που αναπτύσσεται το παιδί, θα αναφερθούμε στην προσέγγιση της Μαρίας Μοντεσσόρι* και στην εναρμόνιση που στοχεύει σε μια υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητας.
Τι εννοούμε όταν λέμε εναρμόνιση;
Με απλά λόγια, με τον όρο εναρμόνιση, εννοούμε την αρμονική συνύπαρξη της κίνησης, της νόησης και της βούλησης στη ζωή του παιδιού. Mέσω αυτών το παιδί θα αλληλοεπιδράσει με το περιβάλλον του, θα κατακτήσει δεξιότητες και θα μεταβεί από το ένα πολύτιμο στάδιο ανεξαρτησίας στο άλλο.
Πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε την αρμονική συνύπαρξη της κίνησης, της νόησης και της βούλησης του παιδιού;
Με 3 απλούς τρόπους που μπορούμε να εφαρμόσουμε στην καθημερινότητά μας:
1. Τα έπιπλα στο μέγεθος του παιδιού
Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι το περιβάλλον στο οποίο καλείται να ζήσει το παιδί είναι ένα περιβάλλον που έχει προετοιμαστεί από ενήλικες, για ενήλικες; Τα έπιπλα του σπιτιού μας, πριν γεννηθεί το παιδί, είναι όλα στα μέτρα των ενηλίκων. Έχετε αναρωτηθεί όμως τι θα γινόταν αν υπήρχαν στον χώρο έπιπλα στο μέγεθός του; Με αυτόν τον τρόπο θα του δινόταν η ευκαιρία να διοχετεύσει την κινητική του ενέργεια, που τόσο έχει ανάγκη να χρησιμοποιήσει, στοχευμένα. Μπορούμε, για παράδειγμα, να έχουμε στο περιβάλλον μια παιδική καρέκλα, ένα παιδικό τραπέζι και μερικά χαμηλά ράφια. Έτσι το παιδί θα μπορεί να ανακαλύψει έναν ολόκληρο κόσμο που είναι κατάλληλος για το μέγεθός του και τις κινητικές του ανάγκες.
2. Η σύνδεση του παιδιού με το περιβάλλον
Τι είναι η σύνδεση του παιδιού με το περιβάλλον; Για το παιδί που έρχεται στον κόσμο μας είναι όλα άγνωστα. Το παιδί βλέπει τα έπιπλα και τα παιχνίδια αλλά δεν γνωρίζει πώς να τα χρησιμοποιεί και ποιο σκοπό εξυπηρετούν. Ο γονέας είναι αυτός που μπορεί να συστήσει στο παιδί το περιβάλλον και να αφήσει τη νόησή του να δουλέψει. Για παράδειγμα, όταν δείξουμε στο παιδί πώς να χρησιμοποιήσει την καρέκλα ή πώς μπορεί να παίξει με ένα καινούριο παιχνίδι, τότε κατανοεί τη λειτουργία τους και μπορεί να τα χρησιμοποιήσει ανεξάρτητα από εμάς. Είναι απλό! Πρώτα δείχνουμε και έπειτα δίνουμε στο παιδί τη σειρά του!
3. Δίνοντας επιλογές στο παιδί
Μπορεί το παιδί όμως να επιλέξει μόνο του πότε θα χρησιμοποιήσει ένα έπιπλο στο χώρο; Πολλές φορές, ενώ έχουμε κατάλληλα έπιπλα στο μέγεθος του παιδιού, δεν του δίνουμε τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσει όταν θέλει αυτό, αλλά μόνο όταν εμείς είμαστε διαθέσιμοι. Γιατί άραγε το κάνουμε αυτό; Ίσως θεωρούμε πως αυτό είναι το φυσιολογικό. Αλλά αν αφήναμε το παιδί να επιλέξει πότε θέλει να ασχοληθεί με κάτι, αυτό θα εξασκούσε τη βούλησή του! Δηλαδή το παιδί που μπορεί να επιλέξει να χρησιμοποιήσει μια καρέκλα όποτε θελήσει εκείνο, ανεξάρτητα από εμάς, θα ασκήσει τη βούλησή του. Η άσκηση της βούλησης είναι πολύ σημαντικό εργαλείο για τις αποφάσεις που παίρνουμε στη ζωή μας! Οφείλουμε, λοιπόν, να έχουμε ασφαλή έπιπλα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το παιδί χωρίς τη δική μας παρέμβαση.
Και αν δεν έχω κάνει ακόμα τα παραπάνω;
Πολλές φορές, ενώ θεωρούμε πως κάνουμε το καλύτερο για το παιδί μας, έχουμε παρεμποδίσει την αρμονική συνύπαρξη της κίνησης, της νόησης και της βούλησης. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε γιατί δεν έχουμε ένα περιβάλλον με κατάλληλα και ασφαλή έπιπλα για το παιδί, είτε γιατί δεν έχουμε κάνει σύνδεση του παιδιού με το περιβάλλον ή επειδή υποκαθιστούμε τη βούλησή του πιστεύοντας ότι δεν είναι σε θέση ακόμα να κάνει επιλογές ανεξάρτητο! Ποτέ δεν είναι αργά! Προετοιμάζοντας τον χώρο και το παιδί με όλα τα παραπάνω μπορεί να επανέλθει η εναρμόνιση που είναι τόσο σημαντική για την εξέλιξη του παιδιού!
Γιατί ένα εναρμονισμένο παιδί είναι ένα παιδί ήρεμο, ανεξάρτητο και με πίστη στον εαυτό του!
Ζήγκου Γεωργία
Montessori assistant to Infancy 0-3, AMI
Montessori assistant teacher 3-6, AMI
Msc “Φυσικές επιστήμες στην εκπαίδευση”, ΕΚΠΑ
Εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ΕΚΠΑ
Email: zigougwgw@hotmail.com
Founder: montessoraki
Instagram: montessoraki_
*Λίγα λόγια για τη Μαρία Μοντεσσόρι και τη φιλοσοφία της:
Η Μαρία Μοντεσσόρι γεννήθηκε το 1870 (1870-1952) στο Κιεραβάλε της Ιταλίας. Σπούδασε Ιατρική και εργάστηκε σε ιδρύματα που φιλοξενούσαν παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες. Εκεί, ανέπτυξε τη θεωρία της. Στη συνέχεια, άνοιξε το πρώτο σχολείο της για παιδιά ηλικιών 3-6 ετών στο οποίο την εφάρμοσε. Η εξέλιξη των παιδιών ήταν εντυπωσιακή.
Η μέθοδος μοντεσσόρι, λοιπόν, δεν είναι μία νέα μέθοδος. Μπορεί να ακούγεται πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, αλλά για περισσότερο από έναν αιώνα, ευδοκιμεί σε όλο τον κόσμο και είναι αποδεκτή και επικυρωμένη από τη σύγχρονη έρευνα. Η μέθοδος μοντεσσόρι πληροί τους εκπαιδευτικούς στόχους που θέτουν τα αναλυτικά προγράμματα, αλλά και αυτά που ένας γονέας θέλει να επιτύχει στο σπίτι. Βασικός σκοπός είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένων και ανεξάρτητων ανθρώπων, που έχουν την ικανότητα να συνδέονται ομαλά με τους άλλους και να είναι παραγωγικοί σε όλη τους τη ζωή. Η ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων ξεκινά από νωρίς. Τα πρώτα χρόνια είναι μια κρίσιμη περίοδος για την εξέλιξη του ανθρώπου. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά εκπαιδευτικά προγράμματα που θεωρούν ότι το παιδί πρέπει να φοιτά σε σχολείο από την ηλικία των 4 ετών, άρα και η εκπαίδευση που θα λάβει μπορεί να ξεκινήσει από τότε, η μοντεσσοριανή εκπαίδευση μπορεί να εφαρμοστεί από τη στιγμή της γέννησης κιόλας. Βασικό ρόλο παίζουν οι ενήλικες και η στάση που κρατούν, μια στάση απόλυτου σεβασμού ως προς το παιδί και τις ανάγκες του.
